Jak obchodzi się Wigilię w Polsce? Bardzo tradycyjnie, choć przyznać trzeba, że wiele pięknych zwyczajów i obrzędów powoli zanika. Dlatego powinniśmy podtrzymywać i pielęgnować te, które jeszcze są obecne w naszych domach i rodzinach.
Przygotowywanie wieczerzy wigilijnej
Już kilka dni przed Wigilią po domu roznoszą się piękne zapachy pieczonych ciast świątecznych i przyrządzanych dań wigilijnych. Kobiety ucierają mak, wyrabiają ciasto drożdżowe i przygotowują wigilijne potrawy po staropolsku. Dań na wieczerzę powinna być nieparzysta liczba, np. siedem (tyle jest dni tygodnia) lub dziewięć (Chórów Anielskich). Dopuszcza się również dwanaście potraw na cześć dwunastu apostołów.
Choinka
Bożonarodzeniowe drzewko to nic innego jak pięknie przystrojona jodła lub świerk, czasem modrzew czy tuja. Symbolika tradycyjnych ozdób choinkowych nie jest już dzisiaj tak dobrze znana. Kiedyś w tradycji ludowej każda dekoracja, która pojawiała się na pachnącym lasem iglaku, miała swoje znaczenie:
- Anioły – sprawują pieczę nad gospodarstwem.
- Dzwonki i dzwoneczki – oznajmiają dobre wieści i szczęśliwe zdarzenia.
- Żywe drzewko – w kulturze chrześcijańskiej stało się symbolem Jezusa jako dawcy i źródła życia.
- Jabłka – zapewniają piękny wygląd, siłę i zdrowie.
- Orzechy w sreberkach – chronią od nieszczęść, zapewniają powodzenie i dobrobyt.
- Lampki choinkowe i świeczki – chronią przed złymi mocami, demonami, odwracają złe uroki.
- Łańcuchy z papieru – symbolizuje jedność i zgodę w rodzinie.
- Gwiazda na czubku choinki – ma ułatwiać powroty do domów tym, którzy zbłądzili.
- Jemioła – kiedyś zawieszana na drzewku lub pod sufitem symbolizowała zgodę i jedność. Miała również umacniać miłość, stąd zwyczaj całowania się zakochanych pod jemiołą.
Wigilijny stół
Obowiązkowo powinien być nakryty białym, odświętnym obrusem. Obok postnych potraw pojawia się na nim opłatek, świeca betlejemska, stroik i Biblia. Zawsze powinno się zostawić jedno miejsce wolne dla zbłąkanego wędrowca.
Wieczerza wigilijna
Zaczyna się dopiero wtedy, gdy zabłyśnie pierwsza gwiazdka. Nikt poza panią domu nie powinien wstawać podczas kolacji od stołu, bo to przynosi nieszczęście.
Opłatek
Piękny symbol jedności i pojednania. Wszak sama Wigilia to szczególny dzień przebaczenia i darowania win. To dobry moment do odnowienia więzi i uczuć a także składania sobie świątecznych życzeń. Zwyczaj dzielenia się opłatkiem znany jest także na Litwie, Ukrainie i we Włoszech.
Prezenty pod choinką
Podarunki w wieczór wigilijny przynoszą w zależności od regionu kraju Święty Mikołaj, Gwiazdka, Gwiazdor, Dziadek Mróz, Renifer, Bałwanek czy Dzieciątko. Zwyczaj ten nie jest znany w innych krajach, gdzie upominki wręczane są w dzień Bożego Narodzenia.